z warsztatów

Podkowa Leśna,  październik 2021

Stowarzyszenie „Związek Podkowian” wzięło udział w projekcie „Zrób to z nami – Podkowiańskie Inicjatywy Lokalne” realizowanym przez Centrum Kultury i Inicjatyw Obywatelskich (CKiIO) w ramach ogólnopolskiego programu „Dom Kultury+ Inicjatywy lokalne 2021”. Program jest finansowany przez Narodowe Centrum Kultury (NCK). 

Nasz wkład do tego projektu to „Strefa kultury – kulturalny lifting terenu MOKu ” – wielopokoleniowe warsztaty z mapą i makietą terenu przy ul. Świerkowej 1, gdzie zlokalizowane jest m.in. CKiIO. Do podjęcia tematu zainspirował nas zapis w przygotowanej aktualizacji „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Podkowa Leśna 2020”, gdzie teren przy ul. Świerkowej 1 – jest oznaczony jako „miejsce wymagające poprawy ładu przestrzennego”. Warsztaty miały na celu wypracowanie wspólnej (możliwej do zaakceptowania przez szerokie grono użytkowników), wariantowej i ideowej koncepcji pozytywnych zmian urządzenia tego terenu przeznaczonego przede wszystkim dla celów kulturalno-rekreacyjnych. Funkcje wiodące terenu to: kultura, miejsce integracji mieszkańców, sport wyczynowy (skate-park), rekreacja, zabawa, ogród/park.

Warsztaty odbywały się 2 i 3 października 2021 roku w godz.10-14.00, w Galerii A w budynku CKiIO. Były prowadzone przez socjolożkę, Iwonę Ciećwierz oraz architekta Dariusza Śmiechowskiego. Obydwoje prowadzący mają duże doświadczenie w prowadzeniu tego typu spotkań/warsztatów. Przed warsztatami prowadzący i organizatorzy odbyli wstępne wizje lokalne, które umożliwiły im poznanie młodych ludzi reprezentujących grupę stałych użytkowników skate-parku.

W czasie pierwszego dnia warsztatów w wyniku wymiany opinii i uwag uczestników oraz spaceru badawczego po terenie przeprowadziliśmy waloryzację przestrzeni pod kątem:

• atrakcyjności i estetyki
• funkcjonalności i komfortu użytkowania w różnych porach roku
• zapewnienia miejsc dla wszystkich grup użytkowników
• poprawienie jakości krajobrazu (zieleni wysokiej i niskiej)
• eliminacji uciążliwości (takich jak hałas, smog, ruch kołowy)
• zapewnienia bezpieczeństwa
• powiązania tego, co dzieje się w budynkach z tym, co dzieje się na zewnątrz .

Każda z uczestniczących osób notowała na mapkach swoje spostrzeżenia i ewentualne pomysły dotyczące tego, jakich zmian można dokonać. Po powrocie do sali organizatorzy krótko przypomnieli historię miejsca oraz omówili uwarunkowania prawno–administracyjne terenu, kto nim zarządza, jakie są zapisy w Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego (obecnym i przygotowywanym) oraz obowiązującym Miejscowym Planie Zagospodarowania Przestrzennego (MPZP). W trakcie waloryzacji terenu i omawianiu zanotowanych pomysłów uczestnicy podzielili się na 3 kilkuosobowe zespoły, które zajęły się przedyskutowaniem wniosków z waloryzacji, a w rezultacie utożsamiły się z trzema podejściami do zmian (od najmniejszego do największego zakresu potencjalnej interwencji w stan istniejący). Spostrzeżenia i pomysły zostały notowane na mapie zbiorczej. Zespoły przeprowadziły „burze mózgów” i spisały wnioski na oddzielnych kartach, które zostały kolejno zaprezentowane. Powstał także rysunek ośmioletniej Ani, która zaproponowała dodanie urządzeń przeznaczonych dla osób w jej wieku. Okazało się, że sporo postulatów było wspólnych dla wszystkich uczestniczących osób np. sprawa rozbiórki drewnianego budynku i byłej kotłowni, czy też potrzeba konserwacji drzew. Szczegółowe informacje znalazły się w załączniku nr 1.

Drugi dzień warsztatów to praca z mapą i makietą. Zespoły pracowały nad trzema ideowymi koncepcjami zmian zagospodarowania terenu. Wszystkie warianty zostały omówione i roboczo zaprezentowane na makiecie, którą wykonano dla celów warsztatowych (wymiary makiety 190×140 cm, skala 1:100, makieta z budynkami możliwymi do usuwania lub przestawiania w ramach terenu Świerkowa 1).

Drugą część projektu stanowiło otwarte spotkanie w dniu 9 października 2021 w sali kinowej CKiIO w czasie którego zostały zaprezentowane na makiecie kolejno trzy warianty (w załączniku nr 2 znajduje się opis głównych elementów każdego z wariantów, tak jak były one omawiane w czasie spotkania). Po każdej prezentacji odbyła się dyskusja, w czasie której prowadzący architekt Dariusz Śmiechowski podkreślał elementy różnicujące i elementy wspólne dla każdej z koncepcji. Spotkanie zakończyło się ogólną dyskusją, uwagami dotyczącymi prezentowanych koncepcji oraz szerszą refleksją, która dotyczyła  funkcjonowania/organizacji zajęć sportowych na terenie całego miasta (możliwości rozmieszczenia funkcji sportowo-rekreacyjnych w ramach wszystkich placówek/miejsc mających taki potencjał – po to, by nie „zagęszczać” terenu CKiIO, dostawiając tam tylko niewielkie urządzenia sportowe, takie jak np. kosz do rzucania piłką, czy mała ścianka wspinaczkowa).

Uczestnikami warsztatów była młodzież i seniorzy, nowi mieszkańcy jak i ci którzy pamiętają zagospodarowanie terenu z okresu okupacji i w latach powojennych, rodziny z dziećmi w wieku przedszkolnym i szkolnym, stali użytkownicy skate-parku i siłowni terenowej oraz bywalcy kina, teatru i imprez kulturalnych, mieszkańcy budynków znajdujących się w bliskim sąsiedztwie oraz przedstawicielki Rady Miasta. Część osób uczestniczyła w obydwu warsztatach. W sumie ponad 40 osób wzięło udział w obu spotkaniach warsztatowych. Na spotkaniu podsumowującym, na którym prezentowano wypracowane koncepcje, poza uczestnikami warsztatów obecni byli kolejni mieszkańcy, realizatorzy innych podkowiańskich inicjatyw, przedstawiciele podkowiańskich NGO oraz obserwator ze strony NCK – organizatora programu Dom Kultury+.

Zarówno w czasie warsztatów, jak i spotkania podsumowującego pojawiło się wiele uwag i postulatów dotyczących funkcjonowania i estetyki terenu przy Świerkowej 1 (szczegóły są w zał.1). Na szczególną uwagę zasługują uwagi i postulaty związane z bezpieczeństwem użytkowników terenu, jego funkcjonalnością oraz z utrzymaniem czystości. W opinii zarówno uczestników warsztatów jak i naszego stowarzyszenia wybrane uwagi i postulaty zgłoszone w ramach projektu można w miarę szybko i sukcesywnie (etapowo) realizować:

1. stan drzew – zdaniem uczestników warsztatów należy możliwie szybko przeprowadzić przegląd drzew, które znajdują się na tym terenie. Szczególnie dotyczy to uschniętych lub usychających brzóz, które w wielu miejscach Podkowy stają się niebezpieczne, szczególnie przy dużych wiatrach. Pielęgnacji należałoby poddać drzewa zdrowe, pomnikowe graby i buki oraz ewentualnie zaplanować wyprzedzające nasadzenia zastępcze,
2. oświetlenie – postuluje się przegląd istniejącego oświetlenia, ocenę jego funkcjonalności i ustawienie dodatkowych lamp, które oświetlałyby teren, ale nie zwiększałyby zanieczyszczenia światłem (chodzi szczególnie o niskie lampy oświetlające wyłącznie ścieżki lub inne płaszczyzny, które muszą być po zmroku widoczne),
3. urządzenia sportowe – zdaniem użytkowników skate-parku należy dokonywać systematycznego przeglądu znajdujących się tu przeszkód, na bieżąco naprawiać powstałe w wyniku użytkowania uszkodzenia, wymienić urządzenie przestarzałe – w uzgodnieniu z użytkownikami; podobnie jest z urządzeniami gimnastycznymi (co do nich były także wątpliwości, czy nie zmienić w przyszłości ich lokalizacji – przesunąć z centrum terenu na miejsce wśród drzew od strony północnej),
4. funkcjonalność terenu – zdaniemużytkowników brakuje tu: ławek (może siedzisk w różnej formie?); miejsca, gdzie można byłoby odwiesić ubranie, plecak itp.; miejsc do parkowania większej liczby rowerów. Postulowano zagospodarowanie betonowego placyku tzw. „fundamentu” (jedyne miejsce, gdzie obecnie mogą usiąść opiekunowie dzieci, które korzystają z „pająka” lub innych przyrządów gimnastycznych). Podkreślano, że w soboty i niedziele nie ma dostępu do toalet i wody, a młodzież chciałaby także mieć ewentualnie dostęp do zasilania elektrycznego w trakcie imprez organizowanych na zewnątrz,
5. porządek i czystość – zdaniem użytkowników jest za mało koszy na śmieci lub są one za małe czy zlokalizowane w sposób nieprzemyślany; w efekcie często na terenie skate-parku (szczególnie w soboty i niedziele) leżą rozbite butelki. Na szczególną uwagę zasługuje teren wokół budynku socjalnego (baraku) oraz sam częściowo zdewastowany budynek (wybite szyby, wysypisko puszek, butelek i porozwalane śmieci).

PODSUMOWANIE

Teren przy ul. Świerkowej 1 to ponad hektar przestrzeni publicznej w centralnej części miasta, na którym od 1948 roku realizowane są funkcje kulturalno-edukacyjne i od roku 2005 funkcje sportowo-rekreacyjne. Znajdujące się tu zabudowania są spuścizną po EKD, a następnie WKD i w sposób oczywisty nie spełniają oczekiwań użytkowników, zarówno pod względem estetycznym, jak i funkcjonalnym, mimo przeprowadzonego w latach 2013-2014 remontu i modernizacji głównego budynku. Rozszerzający się sukcesywnie „park” urządzeń sportowych, cieszy się zainteresowaniem wielu mieszkańców. Jest wykorzystywany przez wszystkie grupy wiekowe, przez cały tydzień. Lokalizacja poszczególnych urządzeń budzi jednak wątpliwości, czy jest ona wynikiem przemyślanego planu.

Wypowiedzi użytkowników na temat potrzeb oraz wykorzystania tego terenu (funkcja kulturalno-rekreacyjna), inspirują do szerszego spojrzenia na Podkowę Leśną jeśli chodzi o rozmieszczenie funkcji sportu, rekreacji i kultury na całym obszarze naszego miasta. Dla optymalnego wykorzystania istniejących budynków, urządzeń i zagospodarowania terenu potrzebne jest opracowanie programu animacji sportowo-rekreacyjno-kulturalnej przez współpracujących ze sobą animatorów kultury i animatorów sportu.

Procedowany obecnie projekt Studium zbliża się ku uchwaleniu. Przed nami są prace związane z opracowaniem i uchwaleniem MPZP. To długi proces, który zwyczajowo budzi dużo emocji wśród mieszkańców terenów, których dotyczy. Dlatego wiele samorządów uspołecznia proces planowanie przestrzennego (zarówno przygotowań do zmian w planach, jak i samo opracowanie planów). Nasze stowarzyszenie, biorąc pod uwagę doświadczenia z przeprowadzonych warsztatów rekomenduje podkowiańskiemu samorządowi podjęcie działań, które pozwolą na uniknięcie potencjalnych konfliktów społecznych przy podejmowaniu decyzji planistycznych związanych z nowymi inwestycjami na terenie miasta – ogrodu.

Rekomendacje dotyczą zagospodarowania terenu przy ul. Świerkowej 1 w kontekście realizacji usług z zakresu kultury, rekreacji i sportu:

1. przeprowadzenie profesjonalnych badań socjologicznych (dotyczących potrzeb mieszkańców),
2. analiza wykorzystania terenów sportowych i rekreacyjnych znajdujących się na obszarze miasta, w kontekście urządzeń sportowych znajdujących się przy ul. Świerkowej 1,
3. analiza funkcjonalności, stanu technicznego, estetyki budynków, w których realizowana jest działalność kulturalno-edukacyjna CKiIO,
4. organizowanie spotkań z mieszkańcami na wybrane tematy dotyczące m.in. zagospodarowania przestrzennego, prowadzonych przez zewnętrznych moderatorów,
5. podczas prac nad opracowaniem MPZP, ale też może niezależnie od tego, przeprowadzenie następnych profesjonalnych konsultacji społecznych (warsztatów partycypacyjnych), których tematem byłoby ustalenie trwałej (obliczonej na lata i dekady) koncepcji zagospodarowanie terenu CKiIO (z wykorzystaniem dorobku opisywanych tu warsztatów i powyżej postulowanych analiz), według której można by uporządkować teren i planować następne kroki w ramach funkcjonalnej i estetycznej kompozycji przestrzennej.

Uważamy, że przeprowadzony w ramach Podkowiańskich Inicjatyw projekt może stanowić dobry punkt wyjścia do takich prac. Udział w następnych warsztatach powinny wziąć osoby zainteresowane tematem (te, które uczestniczyły w opisywanym projekcie), ale także inni interesariusze – reprezentanci społeczności lokalnej, którzy mogliby utworzyć wokół tematu podkowiańskiej kultury, rekreacji i sportu partnerstwo lokalne (np. kierowane od strony Centrum Kultury). Interesariuszami są tu: dzieci i młodzież, seniorzy, Towarzystwo Przyjaciół Miasta-Ogrodu Podkowa Leśna, Liga Ochrony Przyrody, Koło Emerytów i Rencistów, Lokalna Grupa Działania (organizacje te mają swoje siedziby na trenie Świerkowej 1.), CKiIO i Pałacyk Kasyno, przede wszystkim ci mieszkańcy, którzy korzystają z tego terenu oraz władze samorządowe.

Linki do raportów z konsultacji społecznych (jako przykłady systemowego włączania działań partycypacyjnych do planowanie przestrzennego  – przygotowania MPZP, korekt Studium itp.):

• teren przy ul. Szwedzkiej w Warszawie: http://konsultacje.um.warszawa.pl/sites/konsultacje.um.warszawa.pl/files/szwedzka_raport_www.pdf
• Plac Narutowicza w Warszawie:

https://pts.org.pl/wp-content/uploads/2016/06/Raport-z-konsultacji-Nowy-Plac-Narutowicza.pdf

• Osiedle Jazdów w Warszawie

http://konsultacje.um.warszawa.pl/sites/konsultacje.um.warszawa.pl/files/raport_konsultacje_osiedle_jazdow.pdf

Załączniki:

1. Waloryzacja i postulowane zmiany
2. Warianty zagospodarowania terenu
3. Zestaw zdjęć

Załącznik 1

WALORYZACJA I POSTULOWANE ZMIANY W PRZESTRZENI W OPARCIU O KATEGORIE:

• OCENA ATRAKCYJNOŚCI I ESTETYKI PRZESTRZENI
• FUNKCJONALNOŚĆ, KOMFORT UŻYTKOWANIA W RÓŻNYCH PORACH ROKU
• ZAPEWNIENIE MIEJSC DLA WSZYSTKICH GRUP UŻYTKOWNIKÓW
• POPRAWA JAKOŚCI ZIELENI
• ELIMINACJA UCIĄŻLIWOŚCI (TAKICH JAK HAŁAS, SMOG, RUCH KOŁOWY)
• ZAPEWNIENIE BEZPIECZEŃSTWA
• POWIĄZANIE TEGO, CO DZIEJE SIĘ W BUDYNKACH I NA ZEWNĄTRZ

OCENA ATRAKCYJNOŚCI i ESTETYKI PRZESTRZENI:

Minusy	Plusy
Chaos przestrzenny, przypadkowość, brak koncepcji – kompozycji, nieczytelne strefy funkcjonalne (sport, kultura, rekreacja, zabawa).Teren nie przyciąga wizualnie, nic tu nie zachwyca. Brama i część ogrodzeń wydają się niepotrzebne.To miejsce to „zastoina PRL”.Barak witający przy wejściu od Świerkowej stwarza pierwsze wrażenie zaniedbania, co rzuca się cieniem na cały teren.	Piękny, stary drzewostan (drzewa 60 – 100 letnie).Centralna lokalizacja.Dobry dostęp do WKD.Potencjał stania się miejscem tętniącym życiem.Potencjał stania się międzypokoleniowym centrum aktywności, spotkań integracyjnych mieszkańców.Tradycja miejsca związana z kulturą (kino, kultowe koncerty, teatr) i rekreacją (skate-park).

FUNKCJONALNOŚĆ, KOMFORT UŻYTKOWANIA W RÓŻNYCH PORACH ROKU

• Są tu urządzenia do ćwiczeń (siłownia plenerowa i parcour), dla starszych mieszkańców i młodzieży, osób powyżej 10 roku życia (nie dla dzieci, które już są za duże na plac zabaw, a jednocześnie za małe na te przyrządy).
• Jest skate-park (głównie dla młodzieży), ale niedoinwestowany, z większym możliwym potencjałem. Można ewentualnie dostawić także kosz do rzucania piłką (nie zajmuje dużo miejsca), czy rozważyć dodanie mini-ścianki wspinaczkowej.
• Urządzenia ustawione są przypadkowo, np. „pająk” sprawia wrażenie, że miałby tutaj znajdować się plac zabaw, którego nie ma. Mogłaby być dostawiona huśtawka lub zjeżdżalnia.
• Brakuje altanki/zadaszenia i ławek (siedzisk) do odpoczynku i dla osób opiekujących się młodszymi dziećmi oraz miejsca do zostawienia ubrania (dla osób ćwiczących).
• Brak czytelnej organizacji ruchu (samochody – parking, rowery) i stref wydzielonych potencjalnym funkcjom (np. sport, rekreacja, kultura). Podział na strefy mógłby zwiększyć bezpieczeństwo. Aktualnie małe dzieci bez opieki wchodzą na rampę (traktują ją jak zjeżdżalnię)
   i stają się naturalną przeszkodą dla deskorolkarzy, którzy nie zawsze zdążą wyhamować.
• Warto przeanalizować sprawy ruchu kołowego i dojazdu (z parkowaniem?) dla osób niepełnosprawnych.
• Być może mogłaby tutaj być „mała gastronomia” – np. pomieszczenie z tzw. czajnikiem i ciepłą wodą służące do ogrzania się w chłodne dni i dostępna toaleta (w budynku lub ustawiona na zewnątrz) – coś w stylu „świetlicy społecznej”, którą zawiadowałby animator, a jeśli nic z tego, to przynajmniej niech zostanie ustawiony automat z kawą i batonami.
• Warto też stworzyć coś na wzór ogrodu społecznego (np. „na tyłach” budynku).
• Warto określić również przeznaczenie placyku tzw. „fundamentu”/miejsca po dawnej lodziarni  – być może na przestrzeń znajdującą się w strefie wydarzeń kulturalnych (np. kameralnych koncertów) lub zadaszyć i utworzyć tu miejsce wypoczynku. Szkoda by było rozbierać ten fundament, gdyż jest on rodzajem pamiątki po tym, co tu było i stanowi pewien niewykorzystany teraz potencjał.

ZAPEWNIENIE MIEJSC DLA WSZYSTKICH GRUP UŻYTKOWNIKÓW

• Brak ławek (siedzisk), strefy wypoczynku – jedyne ławki na tym terenie znajdują się na w/wym. fundamencie, w liczbie 3, umiejscowionych tam po zamontowaniu „pająka”.
• Nieczytelne są instrukcje użytkowania przyrządów sportowych. Osoby z kłopotami ze wzrokiem, mają trudność z odczytem instrukcji zapisanych małymi literami (lub ich w ogóle brakuje).
• Nie ma określonego miejsca dla psów, a osoby z psami pojawiają się na terenie (trudno wprawdzie zorganizować tu typowy wybieg dla psów, ale trzeba się zastanowić nad wypełnieniem potrzeb tych użytkowników).
• Kosze ustawione są przypadkowo, nie zawsze przy naturalnych ciągach komunikacji pieszej. Przy okazji warto rozważyć kwestię koszy na posegregowane odpady, które mają także wymiar edukacyjny.

POPRAWA JAKOŚCI ZIELENI

• Warto zadbać o regulację dosadzeń, na zasadzie zastępowalności drzew, które tracą żywotność (w nawiązaniu do punktu powyżej).
• W dbałości o uporządkowaną kompozycję całości, należy uwzględnić cały ekosystem przestrzeni – spełnić potrzeby ptaków, małych gryzoni, jeży, owadów itp.
• Warto zmienić betonowe chodniki (również ich układ) na przyjazne ścieżki o nawierzchni parkowej.
• Przy planowaniu ewentualnych trawników, klombów itp. trzeba zwrócić uwagę na to, czy taka roślinność utrzyma się pod drzewami.
• Warto rozebrać płotek wokół grabu (płotek chronił mrowisko, które już nie istnieje).

ELIMINACJA UCIĄŻLIWOŚCI (TAKICH JAK HAŁAS, SMOG, RUCH KOŁOWY)

• Należy zadbać o czytelność ruchu (pieszy, kołowy, rowerowy oraz parkowanie). W przyszłości zapewne nie każdy powinien móc wjeżdżać na ten teren, ale to trzeba uregulować, aby uniknąć konfliktów.

ZAPEWNIENIE BEZPIECZEŃSTWA

• Należy sprawdzić usytuowanie latarni przy skate-parku (też względy bezpieczeństwa). Można tu zauważyć, że jest ciemno, przede wszystkim w strefie rekreacyjno-sportowej (2 latarnie to za mało, na taki teren).
• W strefach bardziej intensywnego użytkowania warto zadbać o takie nawierzchnie, które nie powodują kontuzji, potknięć itp..
• Należy zatroszczyć się o ewentualne zagrożenie dla użytkowników ze strony osób pod wpływem używek (patrz – regulamin użytkowania terenu, ale także otoczenia, gdzie zdarzają się takie problemy). Alkohol np. wywołuje niecenzuralny język, którego zmuszeni są słuchać inni użytkownicy przestrzeni.
• „Dzikie” parkowanie stwarza zagrożenie potrącenia i zaburza odbiór przestrzeni i poczucie bezpieczeństwa
• Sprzęt rekreacyjno-sportowy wymaga renowacji.

POWIĄZANIE TEGO, CO DZIEJE SIĘ W BUDYNKACH I NA ZEWNĄTRZ

• Obecnie brakuje naturalnej łączności, ale jest możliwe np. powiązanie sali kinowej z przestrzenią zewnętrzną.
• Powinna zaistnieć także oferta CKiIO dla młodzieży (obecnie młodzież nie widzi dla siebie ciekawego programu, który „działby się” w budynku).
• Powinien być stały dostęp do toalety i wody (MOK nie zawsze jest otwarty).
• Warto zdecydować się na jednolitą identyfikację nazwy budynku „MOK czy CKi IO – trudne do wymówienia”?
• Warto tak zaprogramować wnętrze budynku, aby przestrzenie dedykowane różnym grupom wiekowym bardziej się ze sobą wiązały, przenikały.
• Warto zaznaczyć główne wejście (obecnie nie wiadomo gdzie jest wejście główne – „nigdy nie wiadomo, które drzwi będą otwarte”).
• Należy systematycznie utrzymywać porządek na zewnątrz.
• Prawdopodobnie możliwe są do powtórnego wykorzystania elementy rozbiórkowe z baraku oraz budynku kotłowni (można by użyć je np. do budowy siedzisk, czy konstrukcji ogrodowych – w ramach recyklingu lub popularnego teraz up-cyklingu”).

Opracowane na podstawie informacji zebranych w czasie warsztatów.

fot. Maciej Lewandowski

Przy notatkach wiszących na ścianie prowadzący warsztaty: Iwona Ciećwierz i Dariusz Śmiechowski

Załącznik 2

Wariant 1

• wyburzamy wszystko, wstawiamy współczesny budynek inspirowany spichlerzem z Wilhelmowa (folwarku, który znajdował się na terenie obecnego centrum Podkowy Leśnej), w którym znajdzie się dobrze wyposażona sala widowiskowa (kino, teatr, koncerty) na 200/250 miejsc; może mieć w nim siedzibę Rada Miasta, Muzeum Miasta i mała gastronomia; budynek połączony łącznikiem z pawilonem w którym znajdą się pracownie zajęciowe i siedziby dla NGO,
  • lipa z kręgiem integracyjnym przed budynkiem spichlerza,
  • rozbudowany skate-park z zapleczem,
  • przyrządy gimnastyczne w ciągu zieleni wysokiej wzdłuż WKD,
  • betonowy placyk („fundament”) zostaje,
  • granice terenu zaznaczone żywopłotem, murkiem itp.,
  • szlak komunikacji pieszo rowerowej ul. Akacjowa- Iwaszkiewicza tak jak dotychczas,
  • parking dla niepełnosprawnych na ul. Iwaszkiewicza.

                                         Spichlerz w folwarku Wilhelmów

Wariant 2     

• burzymy barak i kotłownię, ze starego budynku zostaje sala kinowa, pozostałą cześć rozbudowujemy (piętro) z zielonym dachem – tarasem, funkcje: pracownie zajęciowe, siedziba dla NGO i Archiwum Obywatelskiego, Muzeum Miasta,
  • granice terenu zaznaczone żywopłotem, murkiem itp.,
  • przejazd przez bramę, od Akacjowej tak jak dotychczas plus wejście od strony ścieżki rowerowej vis a vis wejścia głównego do MOKu (to zamiast lub w uzupełnieniu do ścieżek wydeptanych, co daje naturalne oddzielenie strefy sportu od spokojnej rekreacji),
  • zadaszenie typu wiata nad istniejącym betonowym placykiem („fundamentem”), wewnątrz stoły piknikowe, zadaszenie wychodzi poza granice placyku tak, żeby można tam było ustawić ławki, a placyk może pełnić scenkę do kameralnych zdarzeń kulturalnych,
  • przed betonowym placykiem zaznaczamy wyrównany teren dla zajęć sportowych na świeżym powietrzu (małe ekologiczne wielofunkcyjne boisko),
  • zostawiamy skate-park, parcour, przy czym dodajemy lekką wiatę, gdzie można usiąść, powiesić kurtkę i schronić się przed deszczem,
  • przyrządy gimnastyczne i siłownia bliżej ścieżki rowerowej wzdłuż WKD,
  • „pająk” zostaje,
  • dodajemy kosz do koszykówki, ściankę wspinaczkową,
  • teren za MOK-iem może być przeznaczony na działania edukacyjno-ekologiczne, np. społeczne ogródki warzywne,
  • nie ma parkingów.

Prezentacja II wariantu fot. Dariusz Śmiechowski

Wariant 3

• burzymy barak i kotłownię; z istniejącego budynku CKiIO zostaje sala kinowa, a  pozostałą część rozbudowujemy (piętro) na pracownie, NGO, Archiwum Obywatelskie, Muzeum Miasta i punkt informacyjny o miastach – ogrodach,
  • granice terenu zaznaczone żywopłotem, murkiem itp. z dodatkowymi wejściami od strony torów,
  • przeprowadzenie nowej drogi komunikacyjnej „na tyłach” budynku CKiIO, (przejazd jednokierunkowy Iwaszkiewicza-Akacjowa jedynie dla inwalidów, straży pożarnej, karetki itp.) a na terenie obecnego baraku wyznaczamy miejsca parkingowe dla inwalidów i duży parking dla rowerów; wejście od ul. Iwaszkiewicza przez furtkę, likwidujmy przejazd przez dotychczasową bramę,
  • zadaszenie typu wiata nad betonowym placykiem („fundamentem”), wewnątrz stoły piknikowe; zadaszenie wychodziłoby poza granice placyku tak, żeby można tam było ustawić ławki; tworzymy miejsce dla nieformalnych spotkań integracyjnych;
  • przed betonowym placykiem  wyrównany zielony teren dla zajęć sportowych na świeżym powietrzu (małe ekologiczne wielofunkcyjne boisko);
  • zostawiamy skate-park wzbogacony o lekką wiatę, gdzie można usiąść, powiesić kurtkę i schronić się przed deszczem,
  • przyrządy gimnastyczne i siłownię przenosimy bliżej ścieżki rowerowej wzdłuż WKD,
  • rezygnujemy z „pająka” (przenosimy w inną lokalizację),
  • kosz do siatkówki dla młodzieży i piaskownica dla małych dzieci.

Opracowane na podstawie informacji zebranych w czasie warsztatów.

Prezentacja III wariantu fot. Dariusz Śmiechowski

Załącznik 3

16 grudnia 2009 wyburzenie baraku od strony kolejki WKD

fot.Marek Englisz

Na pierwszym planie skate-park, który powstał z inicjatywy uczniów szkoły samorządowej w 2005 roku

fot.Marek Englisz

W głębi od strony ul. Iwaszkiewicza murowany budynek, który po spaleniu został wyburzony rok 2011 ?

fot. Adam Woropiński

Zdjęcie z lotu ptaka, czerwiec 2021 roku

PRZYKŁADY MAŁEJ ARCHITEKTURY SPORTOWO – REKREACYJNEJ

 fot.Ew Domaradzka

Skate-park w Jurmali koło Rygi (Łotwa)

POZOSTAŁE PRZYKŁADY MAŁEJ ARCHITEKTURY

wybór przykładów arch.Malwina Gruszecka

PODSUMOWANIE

Centrum Kultury i Inicjatyw Obywatelskich w Podkowie Leśnej od lipca do października 2021 roku prowadziło projekt Dom Kultury + , w ramach którego nasze stowarzyszenie  zrealizowało otwarte dla mieszkańców warsztaty „STREFA KULTURY – kulturalny lifting terenu MOKu”.  W warsztatach, które odbywały się w budynku CKiIO przy ul. Świerkowej 1 wzięło udział ponad 40 mieszkańców Podkowy w tym przedstawiciele Rady Miasta. Relacja z warsztatów ilustrowana zdjęciami w formie papierowej została przekazana przewodniczącemu rady miasta oraz burmistrzowi Podkowy Leśnej w dniu 26 października 2021[1], pozostali radni otrzymali raport w wersji mailowej.

W czasie dwóch projektowych warsztatów powstały trzy ideowe koncepcje zagospodarowania terenu Świerkowa 1 dla celów kulturalno-rekreacyjnych. Nasze stowarzyszenie, dążąc do wypracowania jednej ideowej koncepcji wypracowanej przez mieszkańców przeprowadziło trzecie – poza projektowe – spotkanie, w czasie którego przedstawiciele trzech zespołów pracując przy makiecie wynegocjowały jedną wersję.

W czasie trzeciego spotkania, uczestnicy wspólnie ustalili następujący wariant ideowy:

• na obszarze Świerkowa 1 zostają funkcje kulturalno-edukacyjne i sportowo-rekreacyjne,  
• w miejsce istniejących budynków zaproponowano wybudowanie nowego jednego budynku, który wkomponowany w otoczenie będzie zdecydowanie tańszy w codziennej eksploatacji,
• teren został symbolicznie podzielony na: strefę sportu młodzieżowego i kondycyjnego z zapleczem (wiata na ubrania, ławki, woda, WC), strefę rekreacji wielopokoleniowej z wyraźnie podkreśloną funkcją integracyjną tej części obszaru (zadaszony teren „fundamentu”) oraz strefę kultury i edukacji w nowym budynku,
• zaproponowano dodatkowe wejście bezpośrednio od strony kolejki oraz drogę ppoż. z dojazdem dla niepełnosprawnych na tyłach istniejącego budynku,
• cały teren wydzielono niskim żywopłotem z elementami murku lub niskiego ogrodzenia.

W czasie dyskusji nad poszczególnymi strefami wielokrotnie przewijał się temat wypracowania miejskiego programu sportowo-rekreacyjnego z wykorzystaniem już istniejącej na terenie miasta infrastruktury sportowej. Przy omawianiu programu funkcjonalnego dla nowego budynku CKiIO, który w propozycji uczestników warsztatów miałby się składać z dwóch części, podkreślono potrzebę sali widowiskowej do 200 osób wyposażonej w profesjonalne nagłośnienie, oświetlenie i aparaturę do odtwarzania filmów z zapleczem dla artystów; wielofunkcyjnej sali z przeznaczeniem na spotkania dyskusyjne, konferencje, posiedzenia i sesje Rady Miasta oraz zajęcia sportowe; klubo-kawiarni/małej gastronomii. Pamiętając o tym, że w istniejącym baraku mają siedzibę organizacje społeczne, w tym Towarzystwo Przyjaciół Miasta-Ogrodu z powiększającym się sukcesywnie Obywatelskim Archiwum, zaproponowano aby w nowym budynku znalazło się miejsce dla wszystkich podkowiańskich stowarzyszeń oraz Obywatelskiego Archiwum, które mogłoby być przekształcone w Muzeum Miasta Ogrodu. Druga część budynku byłaby przeznaczona na dotychczasowe funkcje edukacyjne realizowane w CKiIO, czyli warsztaty zajęciowe dla dzieci, młodzieży i dorosłych oraz galerię wystawową. W tej części dyskusji pojawił się temat wykorzystania  budynku Pałacyku, który stanowi część Centrum Kultury i Inicjatyw Obywatelskich.

Najwięcej emocji budziły sprawy komunikacji pieszej i drogowej.  Zwrócono uwagę, że  dotychczasowe rozwiązania są nie do przyjęcia zarówno ze względu na ich nieczytelność,  brak bezpieczeństwa zarówno dla pieszych jak i zmotoryzowanych oraz estetykę.  Zaproponowano wariant poprowadzenia drogi dojazdowej/ppoż do której wjazd byłby od ulicy Iwaszkiewicza. Droga ta byłaby zakończona parkingiem dla niepełnosprawnych oraz parkingiem rowerowym od strony ul. Świerkowej.

*       *      *

Stowarzyszenie Związek Podkowian jako inicjator i realizator projektu przedstawia i rekomenduje podkowiańskiemu samorządowi oraz mieszkańcom Podkowy wnioski oraz rozwiązania, które są wynikiem dyskusji uczestników warsztatów oraz pochodzą z analizy dokumentów dotyczących m.in. historii miejsca. Naszym zdaniem część z nich powinna być przedmiotem debaty publicznej:

– obecny standard estetyczny i funkcjonalny zarówno terenu jak i samego budynku, nie zachęca i nie przyciąga nowych użytkowników do korzystania z oferty edukacyjno-kulturalnej, którą proponuje CKiIO;

– zgodnie z zapisem w przygotowywanym studium teren przy ul. Świerkowej 1 bezwzględnie wymaga uporządkowania na różnych poziomach, aby ten proces usprawnić teren powinien mieć jednego administratora/gospodarza, który czułby się odpowiedzialny zarówno za ład, porządek i bezpieczeństwo użytkowników tego miejsca ale również za realizację programu funkcjonalnego opracowanego dla tego obszaru. Obecnie funkcjonujący system zarządzania terenem nie sprzyja takim działaniom;

Mnogość i różnorodność funkcji, które uczestnicy warsztatów chcieliby realizować na terenie Świerkowej 1, zdaniem organizatorów, to temat na kolejne konsultacje, najlepiej poprzedzone sondażem/ badaniami ankietowymi. Natomiast projekt zagospodarowania terenu i projekt budynku powinien być przedmiotem konkursu urbanistyczno – architektonicznego, do którego wytyczne opracowano by na podstawie wcześniejszych konsultacji. Takie postępowanie, zgodne z modelem partycypacyjnego zarządzania miastem, realizowane jest z sukcesem m.in. w Warszawie. Patronem i organizatorem tych działań powinien być podkowiański samorząd we współpracy z lokalnymi ngo. Nasze stowarzyszenie jest otwarte na taką współpracę.

Z dużym zainteresowaniem śledzimy plany zagospodarowania terenu wokół istniejącego skate-parku jak również prace wyburzeniowe na terenie działki Świerkowa 1, są one zgodne z propozycjami, które przedstawiliśmy w raporcie. Mamy nadzieję, że niektóre zrealizowane projekty w ramach programu Dom Kultury + , dały impuls do rozpoczęcie prac  modernizacyjnych tego terenu, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeb podkowiańskiej młodzieży, której przedstawiciele brali udział w kilku projektach realizowanych w ramach tego programu prowadzonego przez CKiIO – w tym i naszych warsztatów.

                                                                                                                               Opracowała: Ewa Domaradzka

---